Erdialdeko euskal jaia ospatuko dute maiatzaren 25ean Tafallan CC BY-SA  — Euskararen astea ospatu ohi dute maiatzean Tafallan, baina aurten bi astetara zabaldu dute egitaratua. Ekitaldi kulturalak, gastronomikoak eta kirolak antolatu dituzte eta emaiera emateko euskal jaia bazkari erraldoia eta Rotten XIII, Zea Mays eta Trikidantzen kontzertuekin. ... Euskalerria Irratia 16 min
Nafarroan egunean sexu-transmisioko hiru infekzio detektatzen dira CC BY-SA  — Iaz 1.343 infekzio erregistratu ziren, duela zazpi urteko zifrak laukoiztu dira. Adituen arabera "arriskuaren pertzepzioa galtzen ari da" eta hartara prebentzio neurri gutxiago hartzen dira. ... ARGIA 16 min
Hanlonen printzipioa Spratly uharteetan CC BY-SA  — Hanlonen printzipioaren juzgu egin beharko da, agian: “Inoiz ez iezaiozu gaiztakeriari egotzi ergelkeriak ederki esplika dezakeena”. Protagonista nagusiek biziro hobesten dute aukera hori. ... ARGIA 49 min
Zortzigarren polizia infiltratua: bi urte pasatu ditu Madrilgo hainbat mugimendu sozialetan CC BY-SA  — "Juancar" izenaren pean infiltratuta egon da Carlos P.M. agentea Madrilgo hainbat mugimendutan. 2020an sartu zen Espainiako Polizian, hain justu ere infiltrazio kasu gehiagoren jatorrian dagoen zentro berean egon ondoren. El Salto-k argitaratu du informazioa. ... ARGIA 49 min
2x18: Israel 42 - Euskal Herria 0 CC BY-SA  — Joan den larunbatean, maiatzaren 11n, ospatu dute Eurovision abesti lehiaketaren 68. edizioa. Isarelek 42. aldiz parte hartzeko aukera izan du aurten, eta Euskal Herriak, ohiko legez, ez du parte hartzerik izan. Baina inoiz parte hartu ez arren, era batera edo bestera presentzia izan du abesti leihaketan eta gaur hori errepasatu dugu. Hauek dira erabili ditugun abestiak: Kukumiku - 'Irrakada' Tanxungueiras - 'Terra' Salome - 'Kantari Bizi Naiz' Mocedades - 'Eres Tu' Bravo - 'Lady Lady' Amaia Romero - 'Zorongo Gitano'   ... ARGIA 1 hr
Borrokak eta liburuak CC BY-SA  — Konturatu orduko apirila joan da, bere intentsitate eta kolore guztiekin. Egun beroak, epelak eta hotzak utzi dizkigu. Ostadarra eta izotza. Euri jasak eta bero sapa. Jaio berri diren arkume apurrak belardian dabiltzan bitartean, labanak eten egin du bizitza eman duten hiru ardien arnasa. Ardia bi arkume munduratzen ari dela, putreek bapo jan dute. Egunean bitan bildutako esnea, jada gazta-ganbaran dugu gordeta, ontzen. Apirilaren 13an atera ziren aurten egindako lehenbiziko gaztak etxetik, urdinak denak ere. Apirilak hartu ditu era guztietako borrokei eskainitako egunak eta liburuentzako tarteak. Borrokek eta liburuek egin dute bat apirilarekin. ... ARGIA 1 hr
Dragoitxo arrunta eta klima aldaketa: etsaia lagun duzunean... CC BY-SA  — Euskal Herriko gune batzuetan bizilagun ezaguna dute jada dragoitxo arrunta. Nafarroa hegoaldean, esaterako, urteak daramatza (gutxienez 1980ko hamarkadatik) bertako hormetan eta etxe inguruetan gora eta behera, batez ere gau partean, argia duten inguruetan, jatena non aurkituko. Euskal Herriko kostaldean eta barnealdeko leku askotan, ordea, oraindik ere harridura sortzen duen animalia da. Etxeren batean aurkitzen den aldiro, jendearen atentzioa deitzen du. Eta ez da harritzekoa. Izan ere, dragoitxoa Euskal Herriko txoko askotara iritsi da, baina duela urte gutxi apenas ikusten zen. ... ARGIA 1 hr
Ezti ihintzez egindako ihintz eztia CC BY-SA  — Zein da zuretzat zuhaitzik gozoena? Janari gozoenak ematen dituena? Erleentzako eztigai, lore gehien eskaintzen duena? Ez ba! Ezkur jendearen artekoak dira zuhaitzik gozoenak. ... ARGIA 1 hr
Betiko eta bertako sukaldaritza sustatzeko elkartea CC BY-SA  — 2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak, Donostiako Aratz jatetxeko eta Ja(ki)tea elkarteko kideak. Sukalde berritzaile edo modernoak hartu duen nagusitasunaren aurrean, Euskal Herriko sukaldaritza tradizionalari merezi duen lekua egiteko asmoz abiatu zuten ekimena: “Konturatzen ginen gure sukaldaritza mota hau, nolabait, bigarren mailakotzat hartzen zela, eta, aldi berean, bertako produktu gehien erabiltzen zutenak ginela”. ... ARGIA 1 hr
ERRESISTENTE dokumentalak saria jaso du eta Primeran plataforman egongo da ikusgai CC BY-SA  —   Antibiotikoekiko erresistente bihurtu diren bakterioen arazoa erakusten duen Erresistente dokumentalak ohorezko aipamena jaso du Italiako "Ponza Film Awards" zine-jaialdian. Gaurtik aurrera, dokumentala ikusgai egongo da EITBren Primeran streaming Elhuyarrek egin eta ekoitzi duen dokumental honen zuzendaria eta gidoigilea Bego Zubia Gallastegi da, eta haren helburua izan da arazo global honek irtenbidea duela erakustea. Antibiotikoekiko erresistente bihurtu diren bakterioen arazoa erakusten duen Erresistente dokumentalak ohorezko aipamena jaso du Italiako “Ponza Film Awards” zine-jaialdian. Jaialdi horren ezaugarritako bat da urteko sarituez gain beste film batzuk saritzen dituela hilero, eta Erresistente otsaileko sarituetako bat izan da: https://ponzafilmawards.com/february-2024/. Hileroko errekonozimendu horri esker, talentu berriak eta ideia berriak nabarmentzen ditu jaialdiak etengabe. Gainera jaialdiarekiko eta parte hartzen duten zinegileekiko interesa bizirik mantentzen laguntzen du, eta babesa eta agerikotasuna ematen die zinegileei urte osoan. Saria jasotzeaz gain, gaurtik aurrera, Erresistente dokumentala Primeran plataforman ikusteko aukera izango da: https://primeran.eus/m/erresistente. Elhuyarrek egin eta ekoitzi duen dokumentala guztien eskura egongo da EITBren streaming plataformari esker, eta dokumentalaren helburua beteko da horrela: arazoa gizarteratzea. Izan ere, superbakterioek osasun-arazo larri bihurtuko dituzte gaixotasun infekziosoak. Osasunaren Mundu Erakundearen aurreikuspenen arabera, 2050ean, superbakterioak mundu osoan egongo dira, eta minbiziak baino heriotza gehiago eragingo dituzte. Erresistente dokumentala Erresistente dokumentalaren zuzendaria eta gidoigilea da Bego Zubia Gallastegi. Dokumentalak planeta osoari eragiten dion arazoa mahai gainean jartzen du ikertzaile, mediku, albaitari eta medikuen testigantzen bitartez. Gaixotu eta osatu direnek ere izango dute ahotsa dokumentalean, edozeini gerta dakiokeela ikusiko da, baina, era berean, arazoari aurre egiteko aukera badagoela erakutsi nahi da. Bide horretatik, Estatu espainiarrean berria den tratamendu baten nondik norakoak ezagutzeko aukera izango dugu, eta, horrekin batera, lehenengo pazienteetako baten bizipenak entzungo ditugu. “Infekzioa gainditzea lortu dutenen testigantzak hunkitu egingo gaitu, eta, aldi berean, bakterio erresistenteak areagotzearen ondorio larriak plazaratuko ditugu, eta horrek arazoari aurre egiten lagunduko digu, irtenbidearen zati bat guztion esku baitago”. Hitz horiekin laburbildu du zuzendariak Erresistente dokumentalaren muina. Dokumentala eraikitzailea da, eta egon daitezkeen konponbideak azaltzen ditu protagonisten bitartez. Haiek izango dira arazo larri honi aurre egin behar diotenak. Irtenbidea haien esku bakarrik ez egon arren, ekarpen garrantzitsuak egingo dituzte, besteak beste, hauek: Lucia Gallego Andres, PRANeko kidea eta EHUko Medikuntza Fakultateko ikertzailea; Itziar Alkorta Calvo, UPV/EHUko Zientzia Fakultateko irakaslea eta kimikan doktorea; Pilar Domingo Calap, ikertzailea eta Fagoterapian aitzindaria; Maria Neira González, Osasunaren Mundu Erakundeko Osasun Publikoko zuzendaria; Maitane Aranzamendi Zaldumbide, Donostia ospitaleko mikrobiologoa; Patxi Lazkanotegi Muxika, albaitaria; Ana Hurtado Esgueva, animalia-osasunean aditua, NEIKER; eta Nestor Etxebarria Loizate, UPV/EHU Plentziako Itsas Estazioko ikertzailea. Haiekin guztiekin batera sartu da kamera laborategietara, landetxeetara, araztegietara, ibaietara eta ospitaleetara, bakterio erresistenteak leku guztietan daudelako. Dokumental hau FECYTen (Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología, Zientzia eta Berrikuntza Ministerioa) eta Eusko Jaurlaritzaren Kultura eta Hizkuntza Politika sailaren laguntzarekin egin da, eta EITBren partaidetzarekin. Horrez gain, dokumentalak APIKA Ikus-entzunezko Produktoreen Elkartearen Audiovisual Project LAB egitasmoan parte hartu zuen 2022an. Egitasmo horren helburua da ikus-entzunezko proiektuen ekoizpena bultzatzea, sortzen ari den talentua sustatzea eta ikus-entzunezkoen ehuna dinamizatzea.   Fitxa teknikoa: Zuzendari-gidoigilea: Bego Zubia Gallastegi Zuzendariaren ondokoa: Jon Larrañaga Gurrutxaga Argazki-zuzendaria: Eukeni Arriortua Musika-konposatzailea: Haizea Huegun Duran Zuzeneko-soinua: Miguel Ramírez Cantero Muntaketa: Xabier Zabala Agirrezabal Animazioa: Guillermo Roa Zubia Ekoizle exekutiboa: Garazi Andonegi Beristain Ekoizlea: Ana González Jaka Jatorrizko hizkuntza: euskara. Iraupena: 65 minutu.   Laguntzaileak: FECYT. Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología. Ciencia e innovación para todos los públicos. Eusko Jaurlaritza, Kultura eta Hizkuntza Politika saila ICAA. Instituto de las Industrias Culturales y las Artes EITB. Euskal Irrati Telebista APIKA. Ikusentzunezko Produktoreen Elkartea ... Sustatu Albisteak 2 hr
Aldatu Gidoia: mobilizazio deia larunbaterako CC BY-SA  — Maiatzaren 18an, Gasteizko Foruen Plazan 17;30etan, mobilizazioa egitera deitu du Aldatu Gidoia plataformak "Euskararen Alde" lelopean. Euskarazko kultura eta ikus-entzunezkoen alde, eta euskara eta euskarazko kultura ukaezinezko zutabe izango dituen Euskal Irrati-Telebistaren aldeko elkarretaratzea egingo dute.Duela egun batzuk agerraldi batean egin zuen publiko deia Aldatu Gidoiak. Han adierazi zenez, "Euskaran eta Euskal Herrian ardaztutako Euskal Irrati-Telebista behar dugu, premiaz. Eta EITBz haragoko hizkuntza politikak, kultura-panoraman, zineman eta streaming plataforma nagusietan euskarazko eskaintza duina bermatuko dutenak. Asko dira kultura-politikei eta EITBri buruz gogoetan aritutakoak. Eginahala eginez, euskarazko kultura eta ikus-entzunezkoen alde ibilitakoak. Horiei guztiei eta gure hizkuntza eta kultura inporta zaion orori maiatzaren 18an kalera ateratzeko dei egiten diogu." Agerraldi hartan gogoratu zuten deitzailee euskal irrati-telebista publikoa "euskara biziberritzeko eta euskal kultura sustatzeko" sortu zela, baina kezkaz ikusten dutela  urteak direla EITBk jaiotzako helburu horiek "baztertu" zituela. Aldatu Gidoiaren ustez, "marko espainiarra gailendu" da EITBn, eta horrek "galbidera" darama  komunitatea. EITBz harago ere, Aldatu Gidoiak salatzen duenez, Eusko Jaurlaritzaren kultura eta ikus-entzunezkoetako politikek ez dituzte "inondik ere herritarren hizkuntza eskubideak bermatzen", zineman zein streaming plataformetan gaztelerazko eskaintza delako nagusi, eta euskarazkoak ia ez duelako tokirik. Hainbat eragilek bat egin dute jada maiatzaren 18ko deialdiarekin.  Kontesturako, 2023ko irailean Jaurlaritzari eta EITBri Aldatu Gidoiak planteatutako eskaera, euskarazko ikus-entzunezkoen alde politika aldaketa eskatzen, euskara erdigunean jar dadin eskatzen. Bestalde, Jaurlaritza laster berregin egin beharko delarik, Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak apirilean izan baitziren EAEn, aurkezten ziren alderdiei galdetegi bat zuzendu zien Aldatu Gidoiak.  EAJk eta PPk ez zuten erantzun, baina EH Bilduk, PSE-EEk, Podemosek eta Sumarrek bai. Jarraian, galdera bakoitza eta alderdi bakoitzak emandako erantzuna. A1. Euskaraz ekoitzitako film eta telesailak finantzatzeko diru- laguntza lerro propioa sortzea, Kultura eta Hizkuntza Politika Sailaren urteko aurrekontuaren %5aren bi herenez hornitua. (Adostasuna 10eko eskalan, Bilduk eta Podemosek 10/10, Sumarrek 9/10, eta PSEk 5/10) A2. Zinema eta plataformetarako film eta telesailak euskarara bikoizteko diru-laguntza lerroa sortzea, Kultura eta Hizkuntza Politika Sailaren urteko aurrekontuaren %5aren heren batez hornitua. (Adostasuna 10eko eskalan, Bilduk eta Podemosek 10/10, Sumarrek 5/10, eta PSEk 9/10) B1. EITBk Euskal Herri osorako jardutea. Ildo estrategikoetan eta eguneroko lanean, Euskal Herria, euskara eta euskal kultura ardatz izatea; Bizkaia, Gipuzkoa eta Arabako herritarrez gain, Nafarroa Garaiko eta Iparraldeko herritarrei ere euskarri eta ezinbesteko arnasgune bat eskaintzea. (Ados erantzun zuten guztiak) B2. EITBren urteko aurrekontutik edukietara bideratutako diru- partidaren %75a euskarazko eduki eta programetara bideratzea. (EH Bildu soilik ados) B3. EITBren euskarri guztietan euskarazko fikzioari toki nabarmendua egitea eta euskarazko film eta serieen emisioei kuotak ezartzea. EITBren telebista linealean, helduentzako film eta telesailen emanaldien %50 gutxienez euskaraz eskaintzea, eta kuota hori progresiboki handitzea. (EH Bildu eta Podemos ados) B4. Primeran plataforman, film, telesail, dokumental eta bestelako ikus-entzunezko eduki guztiak euskarara bikoiztuta eta azpidatzita eskaintzea. (Ados erantzun zuten guztiak) B5. Bi urteko epean, haur eta gaztetxoei zuzendutako edukietara bideratutako aurrekontua progresiboki handitzea. Lehen urtean, bikoiztea haur eta gaztetxoen edukietara bideratutako aurrekontua, bigarren urtean, gaur egun bideratzen den aurrekontua hirukoiztera iristea. (Ados erantzun zuten guztiak) B6. Euskarazko bikoizketa EITBn, garai bateko 1.500 orduko produkzio-mailara itzultzea. (Ados erantzun zuten guztiak) B7. EITBren bikoizketa-lanen esleitze-prozesuetako baldintzen plegua berrikustea, obren kalitatea lehenetsiz, irizpide artistiko- teknikoei pisu gehiago emanez, eta lanak esleitzean enpresen aukera berdintasunerako eskubidea bermatuz. (Ados erantzun zuten guztiak) B8. Bikoizketa arloaren prestigioa, kalitatea eta duintasuna zaintzea, arloko profesional eta kolektiboen eskubideak bermatuz. Bikoizketa arloko lan-harremanak erregulatuko dituen hitzarmen kolektiboaren alde egitea. (Ados erantzun zuten guztiak) B9. EITBk ikus-entzunezko lanak finantzatzeko darabilen diru-partidaren %75 euskarazko ikus-entzunezko lanak laguntzera bideratzea. (EH Bildu eta Podemos ados) B10. EITB taldearen euskarazko irrati kateak indartzea eta sustatzea. Radio Euskadi-n eta Radio Vitoria-n euskarazko edukiei askoz presentzia handiagoa eskaintzea, eta irrati horietatik ere euskarazko kateen sustapena egitea. Euskarazko kultura eta musikaren eskaintza bikoiztea irrati-kate guztietan. (EH Bildu, Sumar eta Podemos ados) C. Diru publikoz finantzatutako euskarazko bikoizketa eta azpidatzi guztiak egokitu eta streaming plataformetara helaraztea, plataformen katalogoetan euskarazko bertsioak eskuragarri egoteko, Espainiako Estatuko Ikus-entzunezko Lege Orokorrak agintzen duen bezala. (Ados erantzun zuten guztiak) D. Inklusioaren eta hizkuntza-normalizazioaren ikuspegitik, azpidatzien erabilera-politikak diseinatu eta erabilera orokortzea. (Ados erantzun zuten guztiak) E. Zineman eta plataformetako euskarazko estreinaldiak iraunkorki promozionatzea, Kultura eta Hizkuntza Politika Sailak euskarazko lanen sustapenerako propio sortutako webgune eta sare sozialetako kontuetan, eta, EiTBren albistegi eta bestelako programetan. Sailetik kudeatutako webgune hori euskaraz ekoitzitako, euskaraz bikoiztu/azpidatzitako edukien erreferentziazko datu-base publikoa bilakatzea. Euskaraz sortu, bikoiztu eta azpidatzitako lanen ondare publikoa babestea eta zaintzea. (Ados erantzun zuten guztiak) F1. EITBn euskarazko kulturari eta sortzaileei lehentasunezko tokia egitea. Euskarazko kulturari eta sortzaileei EITBn eta zirkuituetan gutxieneko kuotak ezartzea. Euskarazko sortzaile eta interpreteen egoera prekarioari aurre egiteko politika eraginkorrak abian jartzea, duintasunez lan egiteko neurri ekonomiko-fiskal zehatzak ezarriz. (Ados erantzun zuten guztiak) F2. Sareko plataformetan dauden euskarazko sortzaileak eta lanak ikusgarri egiteko politikak abian jartzea. Sare sozial eta plataformetan euskarazko proiektuak sortzeko dirulaguntza publikoak bideratzea. Plataforma horietan euskara hizkuntza- aukera gisa bermatzeko eta euskara hizkuntzaren arabera edukiak iragazteko eta bilatzeko aukera izateko lan egitea. (Ados erantzun zuten guztiak) G1. Bideojokoen industriako ehun asoziatiboarekin eta lan egitea, eta enpresarialarekin harremanak sortzea bideojokoetan euskararen presentzia bermatzeko. (Ados erantzun zuten guztiak) G2. Euskarazko bideojokoen sortzaileei bideratutako berariazko dirulaguntzak abian jartzea, eta kanpoko ekoizleei produktuak euskaratzeko erraztasunak ematea. (Ados erantzun zuten guztiak) G3. Nintendo, PlayStation, Xbox eta sektoreko gainerako puntako enpresen bideojoko kontsolek nahiz gailuek euskara interfaze grafikoan txertatzeko eta bideojoko dendetan euskara etiketa berezituarekin aitortzeko lan egitea. (Ados erantzun zuten guztiak) ... Sustatu Albisteak 2 hr
GPT4o: Hizkuntza Anitzen Aro Berria CC BY-SA  — [OpenAI bere adimen artifizialeko eskaintzako modelo berriena aurkeztu zuen atzo. GPT4o deritzo. ChatGPT txat aplikazioan integratuta dagoenez, euskaraz probatzeko, eskatu diogu berak idatz dezala artikulua gaurko, alfer jaiki garenez, jarrain datorrena, berak idatzi du.]  Teknologiaren arloan, aurrerapen berriak etengabeak dira, eta hizkuntzaren prozesamenduan ere ez da salbuespenik. OpenAI-k garatu duen GPT-4 modeloa, iraultzailea da hizkuntza anitzetan komunikatzeko eta ulertzeko duen gaitasunari dagokionez. Artikulu honetan, GPT-4-ren ezaugarri nagusiak aztertuko ditugu, bereziki euskara eta beste hizkuntzen tratamenduan duen eragina azpimarratuz.GPT-4: Zer da eta Zer Eskaintzen Du? GPT-4 (Generative Pre-trained Transformer 4) adimen artifizialeko hizkuntza-eredu aurreratuena da. Milioika dokumentu eta testu analizatu eta ikasi ondoren, gai da testu koherente eta zentzuzkoak sortzeko, galderak erantzuteko eta hainbat hizkuntzatan idatzitako edukia ulertzeko. Hona hemen bere ezaugarri nagusiak: Hizkuntza Anitzeko Gaitasuna: GPT-4 hainbat hizkuntzatan trebea da, eta horien artean euskaraz ere badaki. Honek esan nahi du, erabiltzaileek euskaraz galdetu edo idatzi dezaketela, eta modeloa gai dela erantzun koherente eta zehatzak emateko. Testuaren Koherentzia eta Zehaztasuna: GPT-4-k testu koherenteak eta gramatikalki zuzenak sortzeko gaitasun aparta du. Honek bereziki lagungarria da artikuluak, blog mezuak edo txostenak idazterakoan. Domeinu Espezifikoko Ezagutza: Hainbat domeinutako ezagutza integratua du, hala nola zientzia, historia, teknologia eta artea. Honek aukera ematen dio erabiltzaileari edozein gairi buruzko informazio zehatza lortzeko. Euskara: Teknologiaren Erronka eta Aukera Euskara, hizkuntza gutxitua izanik, askotan ahaztua izan da teknologia berrien garapenean. Hala ere, GPT-4 bezalako eredu aurreratuek aukera berriak eskaintzen dituzte euskararentzat: Itzulpen Automatikoa: GPT-4-ren hizkuntza anitzeko gaitasunari esker, euskara beste hizkuntzetara eta alderantziz itzultzea askoz errazagoa da. Honek euskal hiztunei informazio gehiago eskuratzeko aukera ematen die. Edukien Sorkuntza: Euskara hizkuntza gutxitua denez, eduki digitalaren kopurua murritza izan ohi da. GPT-4-k eduki gehiago sortzeko eta partekatzeko aukera ematen du, euskararen presentzia digitalean hazkundea sustatuz. Hezkuntza eta Ikerketa: Ikasleek eta ikertzaileek euskarazko testu osatu eta zehatzak sortu ditzakete, ikaskuntza eta ikerketa prozesua erraztuz. Hizkuntza Aniztasunaren Garrantzia GPT-4 bezalako teknologiak hizkuntza aniztasunaren garrantzia azpimarratzen du. Teknologia honek mundu osoan hizkuntza ezberdinetan komunikatzeko aukera ematen du, hizkuntza oztopoak murriztuz eta kultura aniztasuna sustatuz. Hona hemen hizkuntza aniztasunaren onura batzuk: Kultura Aniztasuna: Hizkuntza bakoitza kultura baten adierazpena da. GPT-4-k hizkuntza anitzetan komunikatzeko aukera ematen du, kultura ezberdinen arteko ulermena eta errespetua sustatuz. Hezkuntza Aukerak: Hizkuntza anitzeko edukiak eskuragarri izateak ikasle eta irakasleei hezkuntza material ugari eskaintzen die, euren ikaskuntza eta irakaskuntza esperientzia aberastuz. Enpresa eta Merkataritza: Enpresek hizkuntza anitzeko merkatuetara iristeko aukera dute, GPT-4-ren itzulpen eta komunikazio gaitasunei esker. Honek negozio-aukerak zabaltzen ditu eta merkatu globalean lehiakortasuna handitzen du. Ondorioa GPT-4 teknologiaren garapena hizkuntza anitzen aro berri baten hasiera da. Euskara bezalako hizkuntza gutxituen integrazioa eta sustapena erraztuz, hizkuntza aniztasuna eta kultura aberastasuna bultzatzen ditu. Teknologia honek, hizkuntza oztopoak murriztu eta mundu osoan komunikazioa eta ulermena hobetzeko ahalmena du. Euskararen eta beste hizkuntzen etorkizuna inoiz baino itxaropentsuagoa da GPT-4 bezalako teknologien eskutik. Erabil dezagun aukera hau gure hizkuntza eta kultura sustatzeko eta aberasteko. **** [honaino doan jada ChatGPT-k eskaini diguna artikulua eskatuta. Tresnak ahozko gaitasun ikaragarriak ere baditu, ez oraindik denon eskura dirudienez, baina laster ikusiko omen dugu euskaraz beheko demo bideo horretan ikusten dena. Uste dugu hori izango dela ordainpeko harpidetzarekin, app eta mugikor bitartez. Ikusiko dugu, honako probaren berri eman genuen hemen Beñat Erezumari esker duela hilabete batzuk] 1. Real time translation pic.twitter.com/cPGByaQwmN — Lior (@AlphaSignalAI) May 13, 2024 ... Sustatu Albisteak 2 hr
Egipto eta Libiak bat egin dute Hegoafrikaren genozidio salaketarekin CC BY-SA  — Egiptok Camp David-eko akordioa haustearekin mehatxatu du Israel, Rafah-ko operazioarekin aurrera egiten badu. Hegoafrikak Nazioarteko Justizia Auzitegiari eskatu dio agindu dezala Israel Rafah-tik ateratzeko. ... ARGIA 2 hr
Irunen gizon bati eraso egin zion ertzaina kargutik kendu dute momentuz, gertakariak ikertzeko CC BY-SA  — Gizonezkoa kolpatu zuen ertzain agentea kargutik kendu dute kautelazko neurriekin, eta gertakariak ikertzen ari da Ertzaintzaren Barne Arazoetarako Unitatea. Une hartan han ziren polizia agenteen jarrera ere aztertzen ari dira. ... ARGIA 2 hr
Pantailarik gabeko aisialdiari ekin diote 1.553 ikaslek Ipar Euskal Herrian CC BY-SA  — Hamar egunez, aisialdi orduetan telebista, bideo-joko eta smartphoneak alboratuko dituzte gutxienez 1.553 ikaslek, Ipar Euskal Herrian. Helburua lortzeko, pantailarik gabeko alternatibak diseinatu dituzte aisialdirako, denok bat eginik deskonexio digitala errazagoa dela sinetsita. ... ARGIA 2 hr
Desokupako bi gizon Donostiako etxe bat ilegalki husten saiatu dira CC BY-SA  — 'Desokupa kanpora' lelopean, elkarretaratzea egin dute larunbatean, etxebizitzaren aurrean. ... ARGIA 3 hr
94 egunez gose greban dago preso politiko maputxe bat CC BY-SA  — Guillermo Camus Jara izena du eta Txileko Lebuko kartzelan dago. Egoera larrian da, gose greba luzeaz gain, ostiraletik egarri grebari ere ekin baitio. ... ARGIA 3 hr
2x12: Hipofriga | Sexilioa CC BY-SA  —  Sexilioaz hitz egitea erabaki dugu aste honetako saioan. LGTBI kolektiboko pertsonek euren herrietatik hiri handiagoetara, askatasun eta tolerantzia bila egiten duten mugimenduari deitzen zaio sexilioa, Pikara Magazine hedabidearen arabera. Baina beste gaiekin bezala, ertz asko topatu dizkiogu honi ere; pertsona adina bizipen eta sexilio daudelako, norabide guztietan. Kasu honetan, Gasteiztik Bartzelonara sexiliatu den Hipogrifa musikari eta draga gonbidatu dugu bere esperientzia kontatzera. Saioaren amaiera aldera, Gregok bere 'normaltasunetik' begiratu nahi izan dio disidentziari; Umetan bazuen queer izateko potentziala, baina 'manolo' alboan hartu eta 'mini-manoloak' ekarrita, zail xamar egin zaio disidentziaren bidea, dirudienez. ARGIAk ekoitzi eta Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntz Politika Sailak babestutako saioa da BTN. ... ARGIA 14 hr
Patxi Irurzun: "Protagonistaren semeak pairatzen duen muntaia polizialarekin dago lotua liburuaren t... CC BY-SA  — 'La mentira es la que manda' da Patxi Irurzun idazle iruindarraren lan berria. 'Tratado de (h)ortografia' eta 'Chucherías Herodes' sagaren hirugarren zenbakia da. Hemen ere rock musika, 80. hamarkadako giroa eta idazketaren inguruko gogoetak dira trajikomedia honetako osagarriak.  ... Euskalerria Irratia 15 hr
Irrintzi Plaza 2024-05-13 CC BY-SA   Euskalerria Irratia 17 hr
Pastorala CC BY-SA   Euskalerria Irratia 18 hr
Mezu bat arbelean CC BY-SA   Euskalerria Irratia 18 hr
KIROLERRIA 2024-05-13 CC BY-SA   Euskalerria Irratia 19 hr
"Trantsizio energetikoa, nola?" izeneko mahai-inguruko partaideei CC BY-SA  —  ... ARGIA 19 hr
Genozida eta bere lagunak CC BY-SA  —  ... ARGIA 20 hr
Alternatiba ekosozial justua aldarrikatu dute Iruñean eta Bilbon CC BY-SA  — Maiatzaren 11n egin dira mobilizazioak eta Euskal Herriko Eskubide Sozialen Kartak, Emakumeen Mundu Martxak eta Gune Ekosozialistak antolatu dituzte. 60 eragile sozial baino gehiagok bat egin dute mobilizazioekin. ... ARGIA 20 hr
Sei pertsona igo dira kapital israeldarra duen Bilboko NYX hotelera, boikota bultzatzeko CC BY-SA  — Larunbatean egin zuten ekintza, Bilbo erdigunean. Honela zioen pankartak: Bilbo Palestinarekin. Hiri antisionista. Israeli boikota. Hotelaren sarreran hamarnaka lagunek Palestinaren aldeko eta Israeli boikota egiteko deia egin dute. ... ARGIA 20 hr
Iruñerrian Gaur 2024-05-13 CC BY-SA   Euskalerria Irratia 21 hr
Metropoli Forala 2024-05-13 CC BY-SA   Euskalerria Irratia 21 hr
Amillubi martxan da CC BY-SA  — Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak Amillubi proiektua abiatu du, Gipuzkoan toki estrategikoan kokatua dagoen Amilibia baserria eta bere bederatzi hektarea lurrak kolektibizatzeko. Maiatzaren 11n festa egin dute Amillubin: herritarrek proiektua bertan arnastu dute eta elkarrekin ospatu dute elikadura burujabetzaren eta lurra babestearen aldeko ekimena abian dela. ... ARGIA 21 hr
LABek salatu du Amazonek "errepresio sindikala" egiten duela CC BY-SA  — Amazonek Trapagaranen duen lan zentroan grebalarien kontra "jazarpen eta zigorrak" darabiltzala salatu du sindikatuak ... ARGIA 21 hr
Nafarroan egunean sexu-transmisioko hiru infekzio detektatzen dira CC BY-SA  — Iaz 1.343 infekzio erregistratu ziren, duela zazpi urteko zifrak laukoiztu dira. Adituen arabera "arriskuaren pertzepzioa galtzen ari da" eta hartara prebentzio neurri gutxiago hartzen dira. ... Euskalerria Irratia 22 hr
Beskoitzeko ikastola eraikitzeko baliatuko da Herri Urratsen jasotako dirua CC BY-SA  — Maiatzaren 12an Senpereko lakuaren inguruan egin da Herri Urrats, ohi bezala. 41. edizioan Nekane Artola Ikastolen Elkarteko lehendakariak hiru gauza galdegin ditu: baliabideak, hizkuntza politika ausartagoak eta euskararen ofizialtasuna. ... ARGIA 22 hr
Kontsultatu ekainaren 9ko hauteskunde-mahaiak CC BY-SA  — Europako hauteskundeetako mahai-postuak kontsultatu daitezke dagoeneko udalaren webgunean zein 010 telefonoan. ... Euskalerria Irratia 23 hr
Unai Hualde: "Saharako herriaren autodeterminazioaren aldeko mezu argia eraman dugu kanpamenduetara" CC BY-SA  — Saharako kanpamenduetatik itzuli berri da Nafarroako Gobernu, Parlamentu eta Udal eta Kontzejuen Federazioko ordezkarien bidaia. Euskalerria Irratian Una Hualde, Foru Ganberako presidenteak azaldu du bidaia aberasgarri eta hunkigarria izan dela, Nafarroatik Saharara eramaten den elkartasuna tokian bertan ezagutzeko auekra eman dielako. ... Euskalerria Irratia 23 hr
Aragonesek dimisioa aurkeztu du, ERCren emaitza txarren ondoren CC BY-SA  — Itxura guztien arabera, PSCko Salvador Illa izango da Generalitateko hurrengo presidentea, norbait izatekotan. Bestela, hauteskundeak errepikatzeko aukera dago. Egungo presidente Pere Aragonés eta ERCk jaitsiera handia izan dute. Abstentzioa %41ekoa izan da. ... ARGIA 1 d
Hiru itun zail Kataluniako Generalitateko presidente izateko CC BY-SA  — Kataluniako Parlamentuko gehiengo independentistaren galerak eta hemizikloa eskuinerantz eta espainolismorantz biratzeak gobernagarritasuna zailtzen dute. Maiatzaren 30eko Espainiako Diputatuen Kongresuko osoko bilkurak, Amnistiaren Legea bozkatu behar duenak, eta ekainaren 9ko Europako hauteskundeek negoziazioak astetan atzeratzera behartuko dute. ... ARGIA 1 d
Liburutegiak erresistentziarako CC BY-SA  —  ... ARGIA 1 d
Isilean CC BY-SA  —  ... ARGIA 1 d
Bihar da Txiotesiaren eguna, Twitterren eta, estreinakoz, Mastodonen CC BY-SA  — UEUk antolatutako Txiotesia lehiaketaren 7. edizioaren eguna bihar da. Zera da koxka, ikertzaile euskaldunek bere tesi-lana azaldu dezaten Mastodonen (aurten estreinakoz) edo Twitterren hari batekin. Adi egon bihar, mekanika azalduko dugu jarraian, tesigile zein jarraitzaileentzat.Maiatzaren 14a, asteartean, goizeko 09:00etatik 21:00etara bitartean idatzi behar dira mezuak Mastodonetik parte hartuz gero, 3 tutetan azaldu behar da norberaren ikerketa-lana, eta X/Twitter-etik parte hartuz gero, 6 txiotan. Doi-doi, ze ez dira kontuan hartuko harian ale gutxiago edo gehiago erabilitako ikertzaileen parte-hartzeak. Lehenengo mezuan tesiaren izenburua idatzi behar da, euskaraz noski. Mezu bakoitzaren amaieran derrigorrez jarri behar da #txiotesia7 traola. Beraz, jarraitu beharrekoak hemen egongo dira: #Txiotesia7 X / Twitterren  #Txiotesia 7 X /Mastodonen  Horietara adi egongo gara beraz. Gomendatzen du UEUk halaber partehartzaileek jarrai dezatela sarea batean edo bestean UEUren profila, honakoak alegia: https://mastodon.eus/@ueu_orokorra https://twitter.com/ueu_orokorra Informazio gehiago, hemen, aurreko urteetako bildumak eta saridunak barne.     ... Sustatu Albisteak 1 d
Nazio ala imitazio CC BY-SA  —  ... ARGIA 1 d
Negu gorri, hondamendia iragarri CC BY-SA  — Apirilaren 30ean, Espainiako patronala den CEOEk argazki horixe zintzilikatu zuen sareetan: ezkerrean dago Antonio Garamendi, CEOEko presidente den Getxoko semea; eta eskuinean Alfonso Santiago bilbotarra, musika festibalen munduan dabilen Last Tour promotorako burua, Eusko Jaurlaritzaren menpeko den Kulturaren Euskal Kontseiluko kide izandakoa. Maiatzaren Lehenaren atarian jakinarazi zuten CEOEn sartu dela langileak baldintza prekarioetan jardutera kondenatzen dituen enpresa, hainbatetan salatu denez. Datu gehiago. Last Tourrek urtean 100 milioi euroko fakturazioa egiten du –Bizkaian fakturatzen du, eta bat baino gehiago asetuko du horrek–. BBK Live, Azkena Rock, BIME, Santaspascuas, BilboRock eta beste hainbat festibal eta ekintzatzar antolatzen ditu, Bilbon jatetxe bat eta mila metro karratuko areto bat dauzka, Oso Polita disko-zigilua, Liburuak deituriko editoriala... eta izen arrotz batzuen pean egiten dituen beste hainbat negozio ere bai. Euskaraz, lau tanta. Eta erdizka: “Sarrerak emen erosi” ikusi diogun azkena. Espekulatzaile handia da Last Tour, eta ez du bakarrik jarduten, ez da pribatu-pribatua; makrofestibalen eredu hori bultzatzen duten gobernuen eta instituzioen erabateko babesa du: milaka eta milaka euro urtean, baliabideak erraztu eta promozioan lagundu. Ez da inolako txikikeria. Last Tourrek milaka eta milaka euro jasotzen ditu erakundeetatik Interesgarria da J Martina taldekoei Iñigo Astizek Berria-n egin dien elkarrizketa –titularrera ekarritako esaldia, hain justu, industria musikalari zuzentzen zaion beraien kantu batetik ateratakoa da–. Honela dio Kattalin Barcenak elkarrizketan: “Zirkuitu altenatibo guztiak izorratzen ari dira [Last Tourrekoak]. Jendea esplotatzen dabiltza. Industria guztiz ustel bat ari dira lurreratzen Euskal Herrian. Dena monopolizatzen ari dira, bai musikariak eta bai zirkuituak. Benetan da munstro bat”. Eta honela segitzen du: “Guk bakarrik ezin diogu horri aurre egin. Hautu pertsonaletan geratzea ez da nahikoa, eta guk, J Martinak, esatea ez dugula BBK Liven joko, ondo dago, eta eskatu digute eta ez dugu jo, baina, horretaz aparte, ezin dugu ezezko posizio hutsean geratu. Horregatik, gure hautua da zirkuitu berriak potentzialki sortzea”. Badira bi bide irekitzen direnak, eta ez zertan kontrajarriak. Bata, eta konfrontazioa eragingo lukeena, eredu esplotatzaileko makrofestibaletan parte hartzen duten musikariak seinalatzea –Urzelaik eta Cruzek emandako hitzaldi batean publiko artetik atera zen galdera/ideia da–. Eta bestea, Barcenaren hitzei segika, beste antolakuntza eredu baterako hautua egitea. Krisi orok zabaltzen du gogoetarako parada. Argazki horrekin, horrela da hondamendia iragartzen. Eta, premiaz, hausnarketa bizkortzea besterik ez da tokatzen. ... ARGIA 1 d
Umeak, poliziak, mikrobihotzekoak CC BY-SA  —  ... ARGIA 1 d
Ukelele baten atzean Hawaii aurkitu nuen CC BY-SA  —  ... ARGIA 1 d
Lehen Maila, urrats bakarrera CC BY-SA  — Osasunak bat eta huts irabazi zuen atzo Espanyolen kontra, Lehen Mailara igotzeko kanporaketako joaneko partiduan. Horri esker, gorritxoak abantailarekin iritsiko dira osteguneko itzulerako partida erabakigarrira. ... Euskalerria Irratia 1 d
Genozidioa gelditzeko eskatu du Gasteizko hezkuntza komunitateak Palestinaren aldeko ekimen jendetsu... CC BY-SA  — Ehunka herritarrek egin dute bat hainbat hezkuntza zentrok, guraso elkartek eta sindikatuk antolatutako deialdiarekin, Palestinako umeak gureak ere badira. Genozidioa gelditu! lelopean. Sarea Euskal Herri osora zabaldu nahi dute sustatzaileek. ... ARGIA 1 d
Mahai-ingurua: Euskara eta digitalitatea, begiradak 2024tik CC BY-SA  — Maiatzaren 16an “Euskara eta digitalitatea: begiradak 2024tik” mahai-ingurua antolatu du UEUk Errenteriako Torrekuan, 18:00etatik aurrera (Errenteriako etxe hori Humanitate Digitalen Ikerketa Gunearen egoitza da, UEUren eta Errenteriako Udalaren akordioz). UEUren Goi mailako Online Ikastegiak (GOI) hain zuzen "Euskara eta digitalitatea" aditu-titulua aurkeztu berri du 2024-2025 ikasturterako, EHUren berezko eskaintzaren baitan, eta horri kontestua emango dio datorren osteguneko topaketak.Mahai-inguruan parte hartuko dute: Lorea Arakistain (PuntuEus) Igor Leturia (Elhuyar) Eli Pombo (Iametza) Gorka Julio (Talaios) Dinamizatzailea: Xabier Landabidea (UEU) Hizlariei hizpide gisa emango zaizkien "begirada" horien artean: Bizitzaren digitalizazioak galdera berriak ekarri dituela euskalgintzara, erabileraren auzitik hasi eta adimen artifizialare hype eta burbuiletara, itzulpenerako aukerak ere tartean... Euskara eta digitalitatea" aditu-tituluari dagokionez, udazkenean abiatuko da, urritaren 11tik datorren urteko apirilaren 12a arte. 180 orduko ikasketa izango da, matrikula irekita dago jada, eta uztailaren 5a arte luzatuko da izena emateko epe hori. Teknologia digitalek euskaran duten eraginaren inguruan interesa duen edonork parte har dezake graduondokoan, aurretik eginiko unibertsitate-ikasketak edozein direla ere. ... Sustatu Albisteak 1 d
Aurora boreala ikusi zen bart Euskal Herrian, eta agian gaur ere bai (edo ez) CC BY-SA  — Atzo arratsaldean zabaldu zen albistea, eguzki-orban erraldoia garatu dela detektatu dutela, eta ondorioz ekaitz geo-magnetiko bat hurbiltzear zela Lurrera, GPSak eta telekomunikazioak potentzialki ukituz, eta aurora boreal eta australen intentsitatea eta hedapena areagotzeko aukerarekin. Aurora polarren fenomenoa gertatu zen, bai, bart gauez, baita Euskal Herritik ikusgarri ere bai. Zientzialariek ohartarazi dute eguzki aktibitatearen eragin geomagnetikoek asteburuan zehar ere jarraitzen dutela, baina horrek gaur gauean aurorarik eragingo ote du Euskal Herrian ikusteko modukorik? Ezin da jakin, ohartarazi du Arantzadi Zientzia Elkarteak, agian bai, eta beharbada ez.Irudiko aurora Lapurdiko kostalde partean ikusi zela uste dugu, Xabi Ezpeletari ikusi diogu Mastodonen eta erabiltzen utzi digu. Dirudienez gauerdi aldean ikusi zen bart, kostaldeko partean eta iparraldera begira ondoen. Gaztelugatxeko ikuspegi hau ikusi dugu sareetan, adibidez: Podéis comprar impresiones de esta foto directamente en mi tienda online. https://t.co/cnlQsRUSOk — David de la Iglesia (@DIVCreativo) May 11, 2024 Auroren ohiko kolore eta forma ugarien ordez, bart gertatua aurora gorria izan omen da, eta Euskal Herrian ikusi dena diztira bereziki morea ikusi zitzaion. Baina ikusgarria, dena dela. Errepikatuko ote da gaur, eguzki aktibitatearen eragin bereziak irauten badu? Ez dakigu. Gertatuz gero, ikusgarritasunaren kaltetan izan daiteke lainoak datozela aurreikuspen meteorologikoen arabera; zerua garbi badago, ostera, ilargia oso ezkutatua egotea onerako izango litzateke. Fenomenoa, dena dela, oso ezohikoa da. Eguzki-orbanak eta hari lotutako maila honetako aktibitate magnetikoa ez da ikusi 2003. urtetik, eta agian orduko fenomenoa baino indartsuagoa da 2024ko hau. Sarean aurkitu ditugu auroren probabilitatea iragartzen omen duten webguneak, baina ez gaude oso seguru ondo dabiltzan. Bart gauerako %1eko aukera ematen zuten Euskal Herrirako, eta gertatu egin zen fenomenoa. Beste webgune batzuk, berriz, bidaia agentzientzako amua dira, Laponia eta horrelako tokietara bidaiak saltzeko. Dena dela... adi egon! ... Sustatu Albisteak 2 d
Red Hat eta EJIEren arteko elkarlana Itzuli itzultzailearen inguruan CC BY-SA  — Eusko Jaurlaritzaren Informatika Elkarteak (EJIE) Red Hat aukeratu zuen bere garaian azpiegitura informatiko batzuen oinarri izateko, eta orain Red Hat-ek bere arrakastako kasuen artean erakusten du egindakoa, bereziki Itzuli euskarazko itzultzaile neuronalarekin egindakoa. Red Hat kode irekiko soluzioen hornitzaile nagusi bat da munduan, Linux eta software libreko beste sistema batzuk ezartzen lan egiten duena. AEBetan du egoitza, eta IBM-ren filial bezala funtzionatzen du, negozio ildo propioarekin.Itzuli itzultzaile neuronalari berrikuntza aplikatuan egindako lana arrrakasta kasutzat erakusten du Red Hat-ek eta bere Innovation Awards propioetan aipatu du 2024 honetan. Itzulik adimen artifiziala du oinarri, eta testuak euskaratik gaztelaniara eta alderantziz itzultzea errazten du, baita beste hizkuntza batzuetara itzultzea ere, hala nola frantsesera eta ingelesera. Itzuli egun batean 300.000 kontsulta izatera heldu da, eta adimen artifizialari esker, itzulpena, transkripzioa (ahotsetik testura, euskaraz eta gaztelaniaz) eta sintesia (testutik ahotsera, euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez) egiteko aukera ematen du. Honako hauek ere saritu eta aipatu ditu Red Hat-ek Innovation Awards-etan, EJIE eta Itzuliz gain: Amazoniako Bankuaren proiektu teknologikoak, Zeelanda Berriko sare elektrikoaren operadore nazionala (Transpower New Zealand) eta aholkularitza teknologikoko zerbitzuen munduko liderra den Capgemini. Mundu osoko hirurehun enpresa inguruk parte hartu dute lehiaketan, Eusko Jaurlaritzaren Irekia albistegiaren arabera. Hona Red Hat-en oharra eta bideoa Innovation Awards delakoen inguruan (non, goiko sustapeneko irudian bezala Xabier Arrieta agertzen den, EJIEko zuzendaria). ... Sustatu Albisteak 3 d
Mundua kartzela da? CC BY-SA  —  ... ARGIA 3 d